Venres 29 Marzo 2024

Por que o exercicio físico axuda a que os tratamentos médicos funcionen mellor?

*Un artigo de

Se puideramos dar a cada individuo a cantidade correcta de exercicio, nin moi pouco nin demasiado, atopariamos o camiño máis seguro cara á saúde.

Publicidade

Esta frase atribúeselle a Hipócrates, considerado o pai da medicina no mundo occidental. A súa reflexión fainos entender a importancia que tivo sempre o exercicio físico para o ser humano.

Na saúde e na enfermidade

E é que o exercicio sempre estivo aí. Sabemos desde hai moito tempo que as persoas que o realizan de forma regular gozan dunha boa saúde. Tamén que estes individuos activos enferman menos, e que se enferman, recupéranse antes. Con todo, só a partir das útimas décadas empezamos a entender realmente o seu poder.

Antes, o feito de sufrir unha patoloxía era motivo de excluír o exercicio. O repouso era a regra xeral. Agora sabemos que un paciente non só pode, senón que debe poñerse en movemento para ter unha recuperación mellor e máis rápida. Isto rompeu todos os moldes.

Temos evidencia da efectividade do exercicio físico como tratamento en máis de 25 doenzas diferentes: cardiovasculares, metabólicas, pulmonares, neurolóxicas, psiquiátricas e, mesmo, distintos tipos de cancro.

Isto abre moitísimas posibilidades, xa que falamos dunha ferramenta barata, fácil de usar e moi efectiva. Con ela podemos mellorar o prognóstico da maioría de enfermidades.

Foto: Peakstock / Shutterstock

O poder dos músculos

Ademais, empezamos a entender desde unha perspectiva científica o porqué da súa eficacia. O músculo non é só o motor dos nosos movementos: trátase dun órgano complexo con funcións reguladoras e metabólicas.

De feito, resulta un actor tan importante na regulación do sistema endócrino que conta coas súas propias hormonas: as mioquinas. Estas hormonas teñen un efecto xeneralizado no organismo, desde o sistema endócrino ao inmune, pasando polo cerebro.

Beneficios palpables

Hai enfermidades moi estendidas, como a diabetes tipo II e a hipertensión, nas que os réditos da actividade física son especialmente tanxibles. Nestas persoas, o exercicio mellora a función endotelial e vascular, reduce a presión arterial e os triglicéridos e mellora os factores de risco da enfermidade cardiovascular.

Noutras patoloxías, tales virtudes non resultan tan evidentes, aínda que está a aumentar o peso da evidencia. Un bo exemplo diso son os tratamentos de diferentes tipos de cancro. Observouse que os pacientes que realizan exercicio durante a quimioterapia ven reducida a fatiga e manteñen unha mellor función do seu sistema inmune.

As persoas en diálise tamén poden beneficiarse dun programa de exercicio físico adecuado ás súas circunstancias. O exercicio debe ser visto como parte fundamental no tratamento, como coadxuvante da terapia farmacolóxica e a diálise.

Tres formas de moverse para manter a saúde

Cando falamos de exercicio físico, tendemos a meter todo no mesmo caixón. Con todo, os tipos de actividades que podemos incluír no noso día a día e que nos van traer beneficios para a saúde poden dividirse nestas categorías:

Deporte. Baloncesto, judo, tenis, atletismo… O deporte non só é unha forma fantástica de lecer activo, senón que tamén nos vai axudar a manternos en forma e coidar a nosa saúde. É importante ter en conta que se nunca o practicamos e queremos empezar, posiblemente antes necesitemos un acondicionamento físico para evitar lesións e molestias.

En xeral, a práctica regular de calquera disciplina deportiva vai vir ben para a nosa saúde. Demostrouse que o feito de empezar a moverse xa reduce a mortalidade. O importante é a constancia e que gocemos con iso.

Actividade física. Engloba todo o movemento que realizamos ao longo do día, sen obxectivo concreto. É o resultado de desprazamentos ou de tarefas domésticas ou similares.

O gran paradigma é camiñar. Acumular pasos diarios constitúe unha maneira excelente de reducir a mortalidade por todas as causas. Como obxectivo deberiamos marcarnos entre 5.000 e 10.000 pasos diarios, achegándonos todo o posible aos 10.000.

Exercicio físico. Refírese a aquela actividade que si está organizada para conseguir unha adaptación biolóxica concreta e mellorar a condición física. Demostrouse que tanto o adestramento de forza como o exercicio aeróbico son bos para a saúde. De feito, pódense combinar ambos para maximizar os seus efectos positivos.

Por norma xeral, as persoas enfermas que realizan exercicio cansan menos, toleran mellor e máis tempo o tratamento e teñen unha maior capacidade de loitar contra a enfermidade. Practicalo mellora a eficacia das terapias farmacolóxicas e atenúa os efectos secundarios, mesmo en tratamentos agresivos. Podería dicirse que é a verdadeira pílula máxica para a saúde.

É a máxima que debe chegar a toda a poboación: hai que facer exercicio físico sempre, adaptado ás nosas circunstancias e situación persoal, pero sempre. Incluso estando enfermo.


*Autoría: Javier Prieto Troncoso, investigador da Universidade de Vigo en Endocrinoloxía e Fisioloxía do Exercicio. Membro do Instituto de Investigación Sanitaria Galicia Sur. Colaborador: Federico Mallo Ferrer, catedrático de Fisioloxía e Endrocrinoloxía no CINBIO, da Universidade de Vigo.

Cláusula de divulgación: As persoas asinantes non son asalariadas, nin consultoras, nin posúen accións, nin reciben financiamento de ningunha compañía ou organización que poida obter beneficio deste artigo, e declararon carecer de vínculos relevantes máis alá do cargo académico citado anteriormente.

Javier Prieto Troncoso
Javier Prieto Troncoso
Investigador na Universidade de Vigo en Endocrinoloxía e Fisioloxía do Exercicio. Membro do Instituto de Investigación Sanitaria Galicia Sur.

DEIXAR UNHA RESPOSTA

Please enter your comment!
Please enter your name here

Este sitio emprega Akismet para reducir o spam. Aprende como se procesan os datos dos teus comentarios.

Relacionadas

Como lograr vivendas autosuficientes como a Estación Espacial Internacional

As casas do futuro tenderán a comportarse como un ser eficiente e autosuficiente, que trate de vivir en simbiose coa contorna natural

Teño que poñer xeo se sufro unha lesión? A ciencia desaconséllao, e por unha boa razón

Algúns inflamatorios, incluíndo a auga xeada, modifican o proceso inflamatorio e favorecen as malas recuperacións e a fibrose

O CINBIO explora novas estratexias terapéuticas para trastornos do sistema inmune

O proxecto coordinado pola investigadora Verónica Salgueiriño estuda as citoquinas, as cales facilitan a comunicación entre as células do sistema inmunolóxico

Cinco preguntas sobre a hipertensión ocular e a importancia de detectala a tempo

É o principal factor de risco de sufrir glaucoma, que á súa vez constitúe a primeira causa de cegueira irreversible nos países desenvolvidos