En San Cibrao das Viñas, 12 quilómetros ao sueste de Ourense, podería estar a tecla definitiva para anticipar e pausar o deterioro neuronal que causa o Alzheimer, con ferramentas de detección precoz que anticipan o desenvolvemento da enfermidade a partir do achado da proteína Tau aberrante no líquido cefalorraquídeo.
A conexión entre o Alzheimer e San Cibrao pasa por Tecnópole (Parque Tecnolóxico de Galicia) e chámase Lincbiotech. Falamos dunha spin off ouescisión do Laboratorio de Neurociencias Clínicas (LINC) do Hospital Clínico de Santiago que integran unhas 7 persoas que se reparten entre as oficinas de San Cibrao e o laboratorio de Compostela. A empresa que comanda Juan Sebastián Ruiz-Constantino é unha compañía emerxente, que desenvolve ferramentas innovadoras para o diagnóstico e tratamento de enfermidades neurolóxicas de alta prevalencia co empurrón económico dun grupo de investidores galegos con matriz en Ourense.
A incidencia do Alzheimer non é menor. Máis de 46 millóns de persoas en todo o mundo conviven coa demencia, máis ou menos o equivalente a toda a poboación española. Convén lembrar que a enfermidade de Alzheimer é un trastorno cerebral irreversible e progresivo, que destrúe lentamente a memoria e as habilidades de pensamento. Erosiona a capacidade de levar a cabo as tarefas máis sinxelas borrando a memoria das persoas que fomos en aras dun corpo que non pode valerse por si.
Alzheimer e ictus
Un dos cabalos de batalla de Lincbiotech é o Alzheimer, pero non o único, subliña Juan Sebastián, primeiro executivo da firma. Teñen no punto de mira o accidente cerebro-vascular ou ictus, tanto polos millóns de persoas ás que afecta, como por seren unha enfermidade que deriva nun severo deterioro físico e un sufrimento inhumano tanto para os pacientes e as súas familias.
“Estamos centrados na inxente tarefa de desenvolver solucións innovadoras para mellorar o manexo clínico dos pacientes que padecen enfermidades neurolóxicas, de alta prevalencia”, destaca Juan Sebastián, CEO de LincBiotech, que advirte das complexidades de diagnosticar o Alzheimer e diferencialo doutras demencias.
Como funcionan estas ferramentas? A compañía aproveita o procesamento avanzado de neuro-imaxes, os ensaios in vitro e as técnicas de intelixencia artificial “para facilitar a diagnose oportuna e precisa destas condicións devastadoras”, explican. Fase a través de dúas ferramentas bio-tecnolóxicas que están en proceso de regularización para a súa comercialización e que denominaron Kit Elisa e Kit Minerva.
Novas ferramentas
“O noso primeiro produto neste campo é o kit Elisa para detectar proteínas mal encartadas en líquido cefalorraquídeo (LCR), o que permite a diganose da enfermidade mesmo na súa etapa subclínica”, explican os investigadores. Eses indicadores son a proteína Tau, que forma parte do cito-esqueleto das células. Aspiran a poder localizalas, no futuro, na análise de sangue. Un proxecto que está entre as súas liñas de investigación actual xa que sería unha diagnose menos invasora pero aínda pouco concluínte, puntualiza o CEO.
Doutra banda, o kit Minerva é un software de procesado das imaxes radiolóxicas dun cerebro afectado por un ictus que extraen da nube e procesan por indicación dos facultativos. Permítelles localizar con precisión o punto do trombo e achegarlles información crave para que valoren a severidade do accidente cerebral, visualizar as zonas danadas e as que poderían ser recuperables coa intervención.
En Lincbiotech teñen claro que o diagnóstico precoz do Alzheimer é fundamental para mellorar o prognóstico dos pacientes, de aí a radical importancia dos avances neste campo. O seu obxectivo é precisamente ese: desenvolver tecnoloxías innovadoras para enfermidades neurolóxicas e chegar a acordos de licenza con empresas que comercializan produtos diagnósticos ou terapéuticos nos mercados.
“O escaneado de neuroimaxes a través dun software propio permítelles situar os trombos e sinalar aos facultativos as partes do cerebro máis danadas”
Con todo LincBiotech non deixa de ser unha empresa que fai da investigación e da biotecnoloxía o seu negocio. Entre os datos que manexan estaría o custo medio anual da enfermidade de Alzheimer en Europa: 250.000 millóns de euros en 2017 (un ano), o equivalente a case o 1,5 % do PIB da UE-27.
Lincbiotech conta co respaldo da Xunta para seguir avanzando no diagnóstico precoz do Alzheimer e o tratamento dos ictus a través dos programas Principia, InnovaPeme, Apoio á participación en H2020, Conecta Hubs, IFI Innova e Conecta Covid da Axencia Galega de Innovación.