Xoves 28 Marzo 2024

Dolmen de Axeitos: ídolos, pinturas e gravados

Un dos monumentos megalíticos máis visitados de Galicia agocha tamén algúns segredos malia ter padecido séculos de vandalización

O dolmen de Axeitos está situado na península do Barbanza, na parroquia de San Martiño de Oleiros, no concello de Ribeira. Trátase dun dolmen de corredor cunha cámara de forma aproximadamente ovalada construída con sete ortostatos, xunto cunha laxa que fai de cuberta, apoiada en tres deles. A cámara ten unhas dimensións de 2,5 metros de ancho por 3,20 de longo e unha altura interior de 1,8 metros.

A súa porta, orientada ao ESE, ten unha amplitude de 1,12 m. A orientación cara á saída do Sol é unha característica que se repite en numerosas construccións deste tipo en toda Europa. En Galicia, sucede outro tanto co dolmen de Dombate, aínda que hai outros moitos que seguen patróns diferentes, en ocasións relacionados cos ciclos da Lúa, e non en todos puido ser observada unha disposición claramente relacionada cos fenómenos astronómicos.

Publicidade

O idoliño atopado no dolmen de Axeitos.

Coñecido popularmente como ‘A Pedra do Mouro’, a súa construción está datada entre 4000 e 3600 a. C. Fronte á apertura do dolmen de Axeitos hai un estreito corredor cuns ortostatos que actualmente apenas afloran 40 cm en altura. Non se conserva cuberta para este corredor, que tiña un mínimo de dous tramos e alcanzaría unha lonxitude máxima duns 2,30 metros. Aínda que actualmente se atopa descuberto, estaba rodeado dun túmulo de importantes dimensións.

O dolmen de Axeitos é un dos mellor conservados de Galicia e compite co de Dombate en popularidade como atractivo turístico. Este feito foi obxecto de fortes críticas que perduran ata a actualidade, ao momento de ser oportuna a pregunta: É unha sepultura, un documento prehistórico, ou un lugar de recreo?

Dolmen de Axeitos: a alfaia da arte megalítica

Neste sentido, en nada axudou a primeira política adoptada pola Deputación provincial da Coruña, que adquiriu o terreo e o megalito en 1975, tras o que acometeu obras moi discutibles como a construción dun aparcamento contiguo e un murete de cachotería rodeando a leira. Anteriormente, e ademais de ser obxecto de saqueo (espolio que foi costume nos megalitos galegos), tamén padecera varios danos estruturais, como a remoción dalgunhas pedras ou cambios na estrutura do terreo.

Como a crónica de Axeitos o é tamén da súa vandalización, talvez o punto dume das agresións padecidas por este megalito sexa un gravado rupestre situado nun ortostato lateral e que representa esquemáticamente un peixe, ao uso dos símbolos paleocristiáns. En realidade, trátase dun aberrante acto de vandalismo, xa que foi gravado en torno ao ano 1997. Si se consideran antigos outros dous gravados: un en forma de cruz, no que algúns investigadores quixeron ver unha figura humana trazada de forma esquemática; e outro cun suco vertical e outros dous surcos laterais. Ambos os motivos foron atopados noutros megalitos de Galicia.

Tamén se supuxo que o interior do dolmen estaba decorado con pinturas , algo que actualmente se considera moi probable neste tipo de monumentos, aínda que en raras ocasións se teñen conservado restos.

Con todo, no ano 2003, foi atopado nas proximidades do dolmen unha pedra decorada cuns trazos que foi interpretada como un ‘ídolo’ , similar a outras esculturas antropomorfas asociadas a varios megalitos en Galicia como a Mámoa do Rei (Vilaboa, Pontevedra), Paredes de Abaixo (Paradela, Lugo) ou Forno dos Mouros (Toques, A Coruña). Estes pequenos ídolos foron atopados tamén en megalitos de Portugal e no dolmen de Alberite (Cádiz), neste caso cun asombroso parecido coas pezas norooccidentales.

DEIXAR UNHA RESPOSTA

Please enter your comment!
Please enter your name here

Este sitio emprega Akismet para reducir o spam. Aprende como se procesan os datos dos teus comentarios.

Relacionadas

Un mapa da NASA alerta da subida do mar en Galicia e revela as zonas máis afectadas

Unha ferramenta dixital baseada nos datos científicos do Sexto Informe do IPCC ofrece unha proxección sobre as subidas do nivel do mar en todo o mundo ata 2150

A gran eclipse solar de abril: cando e onde vela en Galicia?

Este fenómeno astronómico será visible de maneira parcial no oeste da comunidade, especialmente na franxa atlántica da Coruña e Pontevedra

O mapa dos ‘químicos eternos’ en Galicia: ata 70 zonas sospeitosas de grave contaminación

Unha investigación europea sinala a presenza no continente destas substancias nocivas para o medioambiente e a saúde

Identificado un novo campamento romano na fronteira entre Galicia e Portugal

Un equipo de arqueólogos detecta un posible recinto fortificado de tres hectáreas de extensión datado entre os séculos I a.C. e I d.C.