Únete á nosa canle de Whatsapp
Italia, 1345. Galvaneus Flamma é un fraile milanés que ten un claro propósito: escribir a historia do mundo coñecido. A súa obra, escrita en latín, titulábase Cronica universalis. E aínda que a idea do autor era chegar a quince volumes, só escribiu catro. O terceiro deses manuscritos, que permanece inédito, contén unha referencia sorprendente. Fai alusión á terra de Marckalada que, segundo os estudosos, se correspondería coas actuais provincias de Labrador e Terranova, no actual Canadá. De ser así, esta sería a primeira referencia ao continente americano na área do Mediterráneo, moito antes —case 150 anos, para ser exactos— da chegada de Cristovo Colón.
O manuscrito descubriuse no 2013. Recentemente, o profesor italiano Paolo Chiesa publicaba un estudo no que abordaban todas estas cuestións e xustificaba como de revelador era o seu achado. Segundo el mesmo indica na súa investigación, publicada na revista Terrae Incognitae, “estamos ante a primeira referencia ao continente americano, aínda que de forma embrionaria, na zona mediterránea”. Ao parecer, estas alusións non son excepcionais nos escritos rexistrados na zona nórdica, pero si o son tan ao sur, como é o caso de Italia.
Unha terra de árbores verdes
Ao longo do seu estudo, Chiesa traduce algunhas das pasaxes do manuscrito. Unha delas, a máis descritiva, di así: “Máis ao oeste hai outra terra, chamada Marckalada, onde viven xigantes […] Tamén hai árbores verdes, animais e unha gran cantidade de aves. Porén, ningún mariñeiro puido saber nada con certeza sobre esta terra ou sobre as súas características“. Segundo o autor, aquí xa aparece a primeira referencia ás fontes que empregou Galvaneus para facer esa referencia a unha terra tan afastada.
Tal e como el mesmo explica, o fraile vivía en Milán, que é unha cidade de interior que non adoitaban frecuentar os mariñeiros. Polo tanto, é de supoñer que a información chegou a el procedente de Xénova, o porto marítimo máis próximo á súa cidade. E, curiosamente, o mesmo lugar do que procedía Cristovo Colón, segundo algunhas teorías. “Os xenoveses puideron ter traído á cidade noticias dispersas sobre estas terras, algunhas reais e outras fantasiosas, que escoitaron nos portos do norte dos mariñeiros escoceses, británicos, daneses e noruegueses”, di Chiesa. Polo tanto, este manuscrito do século XIV non proba a chegada dos italianos á zona nórdica, pero si o intercambio comercial entre estes dous puntos xeográficos.
Asentamentos nórdicos
Máis en detalle, na investigación de Chiesa faise fincapé en que a terra de Marckalada podería pertencer á costa atlántica de América do Norte. Segundo el mesmo indica, nesta zona si se realizaron exploracións e asentamentos marxinais por parte de islandeses e groenlandeses, “como demostran as probas arqueolóxicas”. Polo tanto, e apoiándose nas teses doutros estudosos, o punto concreto ao que se referiría Flamma sería ás actuais provincias de Labrador e Terranova.
A única proba desta referencia está recollida nun manuscrito, que está baixo o poder dun propietario particular. Segundo indica Chiesa, o texto transcribiuse en Milán a finais do século XIV grazas a un copista chamado Pietro Ghioldi, que fixo o mesmo con outras obras de Flamma. Pénsase, ademais, que a Cronica universalis é un dos seus últimos proxectos, porque está “inacabada e sen perfeccionar”. A súa data aproximada é do 1339 ao 1345. O que si se sabe é que este fraile milanés estaba moi relacionado coa familia Visconti, de gran poder na cidade.
Historias en circulación
Pouco máis se pode probar e pouco máis se pode dicir. Unha referencia, unha pista e un nome: Marckaland. Parece que esas fontes orais, procedentes de Xénova, chegaron a oídos de Flamma. Un fraile milanés do século XIV que, ao parecer, escoitou falar de América do Norte moito antes do que o fixo Colón. O único que aproxima o autor, Chiesa, é que este descubrimento demostra que as historias sobre o continente americano xa estaban en circulación moito antes de que La Pinta, La Niña e a Santa María arribasen nas augas do Caribe.
Referencia: Marckalada: The First Mention of America in the Mediterranean Area (c. 1340). (Publicado en Terrae Incognitae).
