O portal GCiencia, en colaboración coa Universidade de Santiago de Compostela (USC), incorpórase neste ano á convocatoria da Fundación Española para la Ciencia y la Tecnología (Fecyt) para o desenvolvemento de iniciativas de fomento da cultura científica, tecnolóxica e da innovación. Co apoio deste plan de divulgación, difundirase nas vindeiras semanas a serie audiovisual “Desmontando Mitos“, na que investigadores e investigadoras da USC abordarán diversas cuestións de actualidade e outras crenzas espalladas na opinión pública desde unha perspectiva crítica e científica.
A proposta de GCiencia e a USC foi unha das seleccionadas na liña de fomento do pensamento crítico, unha das cinco liñas de actuación que contempla o programa da Fecyt. Esta serie de proxectos, novidade na última convocatoria de divulgación, ten por obxectivo dotar á sociedade dos instrumentos precisos para revisar as múltiples mensaxes e contidos que cada día se reciben en diversos formatos, e poder distinguir os datos falsos ou non suficientemente contrastados. Alén disto, esta liña de proxectos apoia as accións dirixidas a formar á cidadanía na metodoloxía e características principais do método científico como paso clave e esencial na loita contra as pseudoterapias e as pseudociencias.
Así, a serie “Desmontando Mitos”, que se estreará esta semana, contará coa participación de persoal docente e investigador da USC en 10 pezas audiovisuais de entre tres e catro minutos de duración, que se difundirán a través de GCiencia e as súas canles nas redes sociais. Entre as cuestións a tratar figuran algunhas vinculadas á pandemia da Covid-19, como os bulos desinformativos, a suposta relación coa rede de telecomunicacións 5G ou a orixe do SARS-CoV-2, a posible influencia dos ciclos lunares no carácter das persoas ou os partos, o cambio climático, as dietas alimentarias sen base científica, ou as crenzas sobre o comportamento das mascotas como os cans e os gatos.
Estas pezas irán acompañadas dun artigo no que se afondará en cada un dos asuntos e cadanseu ‘quiz’, un cuestionario de 10 preguntas para que as persoas poidan poñer a proba os seus coñecementos nos temas tratados. Un dos obxectivos de “Desmontando Mitos” é achegar o pensamento crítico ao eido educativo, polo que os audiovisuais estarán tamén enfocados ao seu uso nas aulas.
Así, a serie pretende, deste xeito, impulsar a interacción e a participación nestas cuestións a través das redes sociais, un dos principais terreos nos que se propagan as mensaxes desinformativas e pseudocientíficas nos últimos anos.
A Fundación Española para la Ciencia y la Tecnología é unha entidade adscrita ao Ministerio de Ciencia, Innovación y Universidades, e traballa para reforzar o vínculo entre a ciencia e a sociedade mediante accións que promocionen a ciencia aberta e inclusiva, a cultura e a educación científicas, dando resposta ás necesidades e retos do sistema español de ciencia, tecnoloxía e innovación.
GCiencia xa participou en edicións anteriores da convocatoria da Fecyt, poñendo en marcha iniciativas como A Ciencia dos Porqués, Ciencia en Vivo, Innovar para Emprender ou BioGalicia, que acadaron unha importante repercusión.
A participación na convocatoria da Fecyt pecha así un 2020 que supuxo un novo pulo para o labor de GCiencia, que recibía hai unhas semanas o Premio da Crítica de Galicia “polo fomento e transmisión de contidos científicos e tecnolóxicos en lingua galega e dirixidos a un público xeralista”. Ao longo da súa traxectoria, iniciada en 2013, o portal obtivo outros galardóns como o de Xornalismo Dixital do Foro da Comunicación de Galicia (2015), o Galicia de Xornalismo Científico da Real Academia Galega de Ciencias (2017), o Mil Primaveras da Coordinadora de Traballadores de Normalización dá Lingua (2019) o Rosalía de Castro de Cultura Galega que outorga a Deputación da Coruña (2019), e o Prisma ao Mellor Novo Medio, o premio da divulgación científico de maior prestixio en España (2019).
Alén do crecemento constante na repercusión e no alcance das súas publicacións, a chegada da pandemia da Covid-19 supuxo un aumento moi relevante nas cifras de visitas a gciencia.gal e as súas redes sociais. GCiencia pecha 2020 con máis de 24 millóns de visitas, picos de ata 5,5 millóns de visitas mensuais, e con máis de 2 millóns de visitantes únicos acumulados. Son datos que o sitúan na cabeza entre os nativos dixitais en Galicia, e como quinto medio de Galicia na internet, incluídos os xeralistas con versión en papel.