“Deixei de participar en feiras de fomento das vocacións científicas porque sentía que enganaba ás nenas. Como se pode recomendar a alguén que dedique media vida a investigar se con 31 anos cobro 800 euros e volvín vivr coa miña familia? A mensaxe de Judit Gutiérrez de Armas, unha doutora en Historia, foi unha das que maior impacto acadou a semana pasada durante a mobilización que centos de científicas e científicos difundiron a través das redes sociais, baixo o lema “Sen ciencia non hai futuro”. Desde o 17 de xuño, cada mércores ás 12 da mañá, as redes inúndanse con numerosos exemplos da dificultade de ter un porvir en condicións neste sector en Galicia e España.
He dejado de participar en ferias de fomento de las vocaciones científicas porque sentía que engañaba a las niñas.
¿Cómo se puede recomendar a alguien que dedique media vida a investigar si con 31 años cobro 800€ y he vuelto a vivir con mi familia?#SinCienciaNoHayFuturo— Judit G. de Armas (@jgutiear) June 24, 2020
Esta mesma semana, a Rede Galega pola Investigación (Investigal) difundía un vídeo no que se expoñían as dificultades para consolidar e estabilizar a carreira investigadora en Galicia, “unha carreira de fondo extremadamente competitiva e de gran desgaste“, que moitas veces acaba co talento científico formado no país facendo as maletas cara a rexións onde o investimento é maior.
A propia rede Investigal está a realizar, no marco da campaña para as eleccións galegas do 12 de xullo, unha rolda de contactos cos principais partidos, que amosaron a vontade de tomar medidas para reducir a precariedade e temporalidade do colectivo. Neste sentido, varios dos candidatos á presidencia da Xunta de Galicia mencionaron durante as súas intervencións a necesidade de incrementar a aposta pola I+D+i, a ciencia e a innovación entre as súas propostas de goberno. Na actualidade, segundo datos da Fundación Cotec, Galicia mantense por baixo do 1% (0,94%) de investimento en I+D+i respecto ao total do seu PIB, fronte ao 1,24% da media española, e aínda lonxe da referencia estatal, o País Vasco (1,96%), ou da media europea, que xa supera o 2%.
A ciencia e investigación fanse un pequeno oco no debate das eleccións galegas
A mobilización tomou de novo forza ante a crise xerada pola Covid-19, que amosou casos paradigmáticos como o de Juan García Arriaza, un dos científicos que traballa no Centro Nacional de Biotecnoloxía do CSIC na procura dunha vacina contra a infección do SARS-CoV-2, e que leva media vida con contratos temporais, chegando a atoparse na situación de que se lle acabara o actual contrato en poucos meses. É un escenario moi habitual, tal e como denunciaron desde Galicia científicos que traballan no ámbito hospitalario, onde non existe unha carreira investigadora. Con todo, as malas condicións, segundo denuncian de forma periódica científicas e científicos que traballan na universidade e outros centros de investigación, son xerais: precariedade, incerteza, temporalidade e recursos escasos que lastran o día a día, e que sorprenden a colegas doutros países.
Ciencia nos hospitais: un sistema cheo de atrancos para investigar en saúde
Profunda crise no IEO
A mobilización “Sen ciencia non hai futuro”, que este 1 de xullo cumpre a súa terceira semana, coincide nesta ocasión cunha profunda crise no Instituto Español de Oceanografía, unha institución clave na investigación dos ecosistemas mariños e para o sector pesqueiro, e que conta en Galicia con centros en Vigo e na Coruña. Esta semana, segundo recolleu Materia, dimitiu a dirección do organismo, que tomara o relevo da anterior cúpula hai uns meses debido á parálise do instituto. En palabras dunha das autoras do informe encargado polo Ministerio de Ciencia para analizar a situación, “o IEO afundiu”. Este mesmo martes, o propio ministerio anunciaba unha nova partida de 4,5 millóns de euros e o desbloqueo de 99 contratos para intentar salvar o estado crítico da organización.