Novo achado dos investigadores do Instituto de Astrofísica de Canarias (IAC). Descubriron, no seo dun equipo internacional, un exoplaneta coa metade da masa da Terra. Tarda, aproximadamente, oito horas en orbitar a súa estrela nai, unha anana vermella que se atopa a pouco menos de 31 anos luz do noso planeta. Denominado GJ 367 b, trátase dun dos exoplanetas máis lixeiros dos case 5.000 coñecidos actualmente. Cun diámetro de pouco máis de 9.000 quilómetros, esta subtierra é un pouco maior que Marte. O estudo, que se publicou na revista Science, demostra que é posible determinar as propiedades dos exoplanetas máis pequenos e menos masivos e que, tamén, proporciona claves para entender como se forman e evolucionan os planetas terrestres.
Despois do primeiro descubrimento dun planeta extrasolar, descuberto hai un cuarto de seculo, a atención dos astrónomos desprazouse cara á posibilidade de caracterizar este tipo de planetas con maior precisión. De feito, na actualidade, é posible obter un perfil moito máis detallado da maioría dos exoplanetas coñecidos. Moitos destes obxectos descubríronse mediante o método do tránsito, que consiste en medir as diferenzas mínimas na luz emitida dunha estrela cando un planeta pasa por diante dela. Para detectar a GJ 367 b os investigadores utilizaron este método coa axuda do Transiting Exoplanet Survey Satellite (TESS) da NASA.
Avanzar na investigación
Cun período orbital de só un terzo dun día terrestre, GJ 367 b móvese rapidamente. “A partir da determinación precisa do seu radio e masa, GJ 367 b clasifícase como un planeta rochoso“, informa Kristine Lam, investigadora do Instituto de Investigación Planetaria do Centro Aeroespacial Alemán (Deutsches Zentrum für Luft- und Raumfahrt; DLR) e primeira autora do artigo. “Isto sitúao entre os planetas terrestres de tamaño inferior á Terra e fai avanzar a investigación na procura dunha segunda Terra“, engade.
GJ 367 b pertence ao grupo de exoplanetas de “período ultracorto” que orbitan a súa estrela en menos de 24 horas. “Xa coñecemos algúns deles, pero a súa orixe é actualmente descoñecida”, afirma Savita Mathur, investigadora do IAC e coautora do artigo. Ademais, cun período de rotación de 48 días para a estrela, “é un sistema moi interesante para estudar e entender a evolución dinámica de pequenos planetas rochosos con esta órbita”, sinala a investigadora.
As técnicas
Tras o descubrimento deste planeta mediante o satélite TESS e o método de tránsito, estudouse o espectro da súa estrela desde terra co método de velocidade radial. Esta técnica consiste en medir os cambios na posición e a velocidade dunha estrela a medida que esta e un planeta ao seu ao redor orbitan o seu centro de masas común. A variación provocada pola forza gravitatoria de ambos os obxectos queda reflectida nun desprazamento no espectro da estrela observada.
Co estudo meticuloso e a combinación de diferentes métodos de avaliación, determináronse con precisión o radio (72% do radio da Terra) e a masa do planeta (55% da masa terrestre). Ao determinar estes parámetros, cunha precisión do 7 e o 14 por cento respectivamente, os investigadores tamén puideron sacar conclusións sobre a súa estrutura interna. Trátase dun exoplaneta rochoso de baixa masa, pero cunha densidade superior á da Terra.
“A alta densidade indica que o planeta está dominado por un núcleo de ferro –explica Szilárd Csizmadia, investigador do DLR e coautor do artigo–. Estas propiedades son similares ás de Mercurio, co seu núcleo de ferro e níquel desproporcionadamente grande que o diferencia doutros corpos terrestres do Sistema Solar”.
Alto nivel de radiación
Con todo, a proximidade do planeta á súa estrela significa que está exposto a un nivel de radiación extremadamente alto, máis de 500 veces máis forte que o que experimenta a Terra. “A temperatura da superficie podería alcanzar os 1.500 graos Celsius, unha temperatura á que se fundirían todas as rocas e metais; por tanto, GJ 367 b non pode considerarse unha segunda Terra”, apunta Enric Pallé, investigador do IAC que tambien participou no estudo.
A estrela nai deste exoplaneta recentemente descuberto é unha anana vermella chamada GJ 367, que ten só a metade do tamaño do Sol. Esta característica axudou ao seu descubrimento, xa que o sinal de tránsito do planeta en órbita é especialmente significativa. “As ananas vermellas non só son máis pequenas, senón tamén máis frías que o Sol –aclara Felipe Charangas, investigador do IAC e coautor do artigo–; isto fai que os seus planetas asociados sexan máis fáciles de atopar e caracterizar”.
Referencia: A dense ultra-short period sub-Earth planet transiting a nearby red dwarf star. (Publicado en Science).