Xoves 28 Marzo 2024

A fragata Mercedes e o patrimonio arqueolóxico submarino

O buque Sarmiento de Gamboa do CSIC  finalizou a terceira expedición científica ao pecio A nosa Señora das Mercés. Organizada polo CSIC, o Ministerio de Educación, Cultura e Deporte, o Instituto Español de Oceanografía e a Armada española, esta incursión ás profundidades do mar servirá para analizar a situación e evolución dos restos da antiga fragata da armada española, cuxo afundimento se produciu o 5 de outubro de 1804.

Trescentas persoas partiron o 9 de agosto de 1804 desde Montevideo rumbo a Cádiz a bordo da fragata A nosa Señora das Mercés. A súa misión era levar á malograda e necesitada Facenda de Carlos IV miles de moedas de prata e ouro recadadas nas colonias. A ‘Mercedes’, xunto a outras tres fragatas, ‘Medea’, ‘Fama’ e ‘Santa Clara’, conformaba a frota comandada por José de Bustamante y Guerra, recoñecido mariño que mesmo ocupara o cargo de gobernador de Montevideo e que colaborara co soado Alejandro Malaspina na súa expedición científica.

Publicidade

A fragata ‘Mercedes’, capitaneada por José Manuel de Goicoa y Labart, transportaba nas súas adegas preto de dous millóns de pesos entre moedas e pasta de prata e ouro (segundo datos do Ministerio de Educación, Cultura e Deporte). A estes valores hai que engadir barras de bronce, lana de vicuña, cubertería de prata e mesmo un cargamento de plantas medicinais moi apreciadas na época. Cando apenas faltaba un día de navegación para chegar a Cádiz, pasando xusto fronte ao cabo Santa María no Algarve portugués, a frota foi atacada por navíos da armada británica. No medio da batalla foi alcanzada a ‘santabárbara‘, ou recámara de custodia da pólvora, da fragata ‘Mercedes’, saltando polo aire a embarcación e indo parar ao fondo do mar todo o seu valioso cargamento. Este feito tivo como consecuencia o final do acordo de paz de Inglaterra e España, e foi o preludio da batalla de Trafalgar.

En 2007, a ‘Mercés’ converteuse unha vez máis en obxecto de disputa internacional: a empresa cazatesoros Odissey localizou o pecio en augas do Golfo de Cádiz, e extraeu 500.000 moedas de ouro e prata que levou a Estados Unidos. O Goberno español interpuxo unha demanda nos tribunais norteamericanos polos dereitos do tesouro. Tras anos de litixio, os xuíces estadounidenses dan a razón a España e a empresa se viu na obriga de devolver en 2012 as 17 toneladas de moedas, que chegaron desde Florida a Torrexón de Ardoz a bordo de dous avións Hércules do Exército do Aire.

Pero a fragata Mercedes esconde máis tesouros, e non só de prata e ouro. Conserva ademais numerosos obxectos que axudan a describir e documentar como era a vida nun barco da Armada Española no século XVIII. Desde 2015, o Goberno español vén realizando incursións aos seus restos, e ata a data, realizou dúas, extraendo un total de 51 obxectos, elixidos por estar en risco de desaparición, pola súa fraxilidade ou pola súa localización. Entre estes bens figuran un canón pedreiro de bronce de 80 centímetros; un almirez de ouro; unha palmatoria de prata; dous candeleiros, unha gran fonte, así como pratos, garfos e culleres, todos eles de prata, que se atopan hoxe en día no Museo Nacional de Arqueoloxía Subacuática en Cartaxena, como parte das moedas extraídas e devoltas por Odissey.

A terceira expedición científica do buque ‘Sarmiento de Gamboa’ do Consello Superior de Investigacións Científicas (CSIC) ao pecio A nosa Señora das Mercés que partiu do peirao de Cádiz hai dúas semanas finalizou coa recuperación de dúas culebrinas (canóns) do século XVI de catro metros de lonxitude e máis de dúas toneladas de peso cada unha.

Segundo informou o CSIC-Andalucía nunha nota, esta expedición saldouse “cun éxito sen precedentes a nivel mundial” polos elementos recuperados a unha profundidade récord de 1.137 metros. Así, extraéronse do fondo do mar outras pezas de excepcional interese documental, como unha billa en bronce, un ferro de cobre perforada a modo de respiradero e tres roldanas de bronce con restos de madeira por analizar.

DEIXAR UNHA RESPOSTA

Please enter your comment!
Please enter your name here

Este sitio emprega Akismet para reducir o spam. Aprende como se procesan os datos dos teus comentarios.

Relacionadas

Un equipo do CSIC logra controlar unha doenza causante da extinción dos anfibios

Os investigadores aplicaron un funxicida agrario sen observar trazas do produto nin efectos significativos na química e bioloxía da auga

Zendal lanza a primeira vacina de tecnoloxía ADN contra a leishmaniose canina

‘Neoleish’ reduce a presenza do parasito en máis dun 90% e mellora os signos clínicos da doenza

Un composto natural reduce o impacto da seca e mellora a produtividade do tomate

Un equipo do CSIC e da UPV descobre como actúa o butanoato de hexenilo, un aroma que emiten estas plantas para resistir ás bacterias

Como usar datos históricos para a conservación de especies: así é a nova metoloxía con pegada galega

A UVigo e o CSIC proban un método en escaravellos coprófagos ibéricos que permite comprender a súa resposta a cambios ambientais