O polbo común, Octopus vulgaris Cuvier 1797, é unha especie de grande importancia social e económica no contexto da pesca artesanal do sur de Europa (Pierce et al., 2010).
Na actualidade, en Galicia, o polbo é principalmente explotado a través da frota de naseiros, pesqueira composta de ao redor de 800 embarcacións autorizadas que desembarcaron unha media de 2400 toneladas nos últimos 5 anos (pescadegalicia).
Como para a maioría dos cefalópodos, ten un ciclo de vida corto de menos de dous anos. Crece rapidamente ata a madurez e reprodúcese unha vez, seguindo un ciclo estacional, ao final da súa vida (Jereb et al., 2015). Nas augas galegas, o ciclo reprodutivo parece ser estacional con só un pico de desova na primavera alcanzando a madurez ao redor de 1,5 kg de peso (Sieiro et al., 2014), aínda que tanto as femias como os machos poden alcanzar madurez a tamaños moito menores (Otero et al., 2007). O desenvolvemento embrionario dura ata 4 meses, dependendo da temperatura da auga (Garci et al., 2016), sendo o pico de eclosión a finais do verán, principios de outono do mesmo ano (González et al. 2005). Logo, dependendo da temperatura da auga, as paralarvas plantónicas de polbo permanecen na columna de auga menos de 3 meses (Katsanevakis & Verriopoulos, 2006). Este estadío está moi influenciado pola frecuencia e intensidade dos episodios de afloramiento (Otero et al., 2016) e aliméntanse doutros compoñentes do zooplancton antes de asentar no fondo mariño (Roura et al. 2012).
Unha das características máis particulares desta especie é que as femias durante o período reprodutivo buscan un refuxio para poñer e coidar os ovos durante todo o desenvolvemento embrionario ata a eclosión (Garci et al., 2016), período tras o cal morre completamente exhausta. Os experimentos de marcaxe e recaptura suxiren un comportamento sedentario para esta especie tanto no Atlántico (Fuentes & Iglesias, 2010) ) como no Mediterráneo occidental (Mereu et al., 2015). Con todo, varios autores suxeriron que, antes da desova, esta especie realiza un proceso migratorio de plataforma á costa para reproducirse en augas someras (Quetglas et al., 1998).
Pulpos, Polvos, Octopus (Octopus vulgaris), Galicia from Ecología Azul on Vimeo.
Recentemente foi publicado un estudo que indaga nas variacións da proporción de sexos desta especie en augas galegas (Alonso-Fernández et al. 2016). No caso do polbo en Galicia, as femias predominan en individuos novos. Atopáronse patróns estacionais, sendo os machos predominantes no verán cando as femias se dedican á posta e coidado dos ovos. Non se atoparon influencias de parámetros como a temperatura ou o afloramento. Mentres que no golfo Ártabro a tendencia anual se mantivo constante, tanto nas Rías Baixas como na costa do Cantábrico galego a proporción de femias aumentou dende o 2006 aproximadamente.
A proporción de sexos, “sex ratio” en inglés, é un parámetro demográfico fundamental con importantes implicacións para a dinámica, xestión e conservación das poboacións de animais. O sex ratio pódese ver afectado pola mortalidade por pesca (F), o que significa que os cambios no tempo nas proporcións de sexos poden axudar a entender os cambios en F (Cerviño, 2014). De feito, nos modelos de cuantitativos de avaliación pesqueira, o sex ratio é un parámetro demográfico clave (Morgan, 2008) e nalgunhas pesqueiras propúxose como un indicador útil do status poboacional, por exemplo coa anguía xaponesa, Anguilla japonica Temminck & Schlegel, 1846 (Han y Tzeng, 2006). Por tanto, entender as causas que determinan as variacións deste parámetro e como afecta á dinámica poboacional é de interese para mellorar a avaliación e xestión de especies.
Ilustracion de Octopus vulgaris. Fuente: Gerardo Fernández Carrera (The Natural Pencil)
Sobre eso de que alcanzan 1,5kg na sus madurez, direivos que vellos coloidal de 3, 4 e hasta casi de 7 kg. Na tía de Sada