“En galego, ao falarmos de lobos podemos estarnos referindo a dúas realidades moi diferentes, tanto que ata as pronuncias dunha e doutra son distintas. Quen hoxe nos interesa aquí non é o mamífero carnívoro da familia dos cánidos (que debe lerse con -o- pechado), senón a ‘porción arredondada e saínte de diversos órganos’,(pronúnciese con -o- aberto), especialmente cando se manexa no ámbito da anatomía.”
Nesta disciplina adoita definirse un lobo (LA: lobus;1 EN: lobe; PT: lobo; ES: lóbulo) como ‘cada unha das partes máis ou menos diferenciadas anatomicamente nas que se divide un órgano, principalmente o fígado, o cerebro e o pulmón’; e coñecese como lóbulo (LA: lobulus; EN: lobule: PT: lóbulo; ES: lobulillo) o ‘lobo pequeno ou a subdivisión dun lobo’.
O feito de que lóbulo nomee conceptos diferentes en castelán e galego vai provocar que atopemos contradicións á hora de nomear algúns termos anatómicos nos nosos dicionarios. E iso a pesar de que a presenza do latín podía facilitar a aplicación sistemática dun criterio á vez etimolóxico e harmonizador.
Así, mentres que o Diccionario galego de termos médicos (DGTM) fala de lobo cadrado, lobo cerebral, lobo cuadrilátero, lobo frontal, lobo límbico, lobo parietal ou lobo temporal (todos eles designados en latín como lobus), o Dicionario de psicoloxía e educación, editado pola Xunta de Galicia na mesma colección ca o anterior, fala neses mesmos casos de lóbulos.
Tampouco hai unanimidade á hora de determinar o nome que debe recibir a ‘porción inferior carnosa da orella’: lobo, como afirma o DGTM? Ou lóbulo, tal e como propoñen o Diccionario da Real Academia Galega e o Dicionario castelán-galego da mesma entidade?.
Na nosa opinión, débese intentar manter a correspondencia coas formas latinas, dado o seu carácter de lingua franca internacional á hora de designar conceptos anatómicos. Pero ademais, seguindo de preto o latín estamos harmonizándonos coas linguas do noso contorno, xa que todas elas -quitado o castelán- aplican en xeral esa mesma correspondencia coa fonte latina.
Por iso, propomos o emprego de lobo para os termos coñecidos como lobus en latín científico (os xa citados lobo cadrado, lobo cerebral, lobo cuadrilátero, lobo frontal, lobo límbico, lobo parietal, lobo temporal… E lóbulo cando corresponda con lobulus en latín (lóbulo do epidídimo, lóbulo hepático, lóbulo central do cerebelo, lóbulo semilunar2…).E que facer coas nosas orellas? Pois vendo que o nome latino é lobulus auriculae, a forma galega máis acaída para nós é lóbulo; a pesar de nesta ocasión nin o inglés -que opta por lobe (earlobe) e non por lobule– nin o castelán (lóbulo no canto do esperable lobulillo) manteñen esa correspondencia etimolóxica.