“A espectacular superlúa de neve máis brillante, que non se repetirá ata 2026″. “Un fenómeno único“. Moito se difundiu e moito se escoitou o suposto fenómeno astronómico que se ía vivr estes días co satélite da Terra. A combinación era perfecta para xerar misterio e atracción: un prefixo atractivo e un sobrenome (esta vez era de neve, pero tamén hai a superlúa de sangue, como a do eclipse do pasado 21 de xaneiro, ou a superlúa azul). Mais pouco hai de especial, alén da ilusión.
Que é unha superlúa?
A definición foi inventada por un astrólogo (non un astrónomo). En 1979, Richard Nolle deulle o nome de “Supermoon” ao suceso polo cal a lúa chea coincidía co máximo achegamento do satélite á Terra (perixeo). E non é un fenómeno estraño, nin pouco habitual. Miquel Serra, investigador do Instituto de Astrofísica de Canarias, explica no seu blog que a superlúa adoita repetirse de 3 a 5 veces ao ano. Porén, por algunha razón, non todas obteñen a mesma repercusión nos medios.
Pero a superlúa é realmente máis grande?
Si, pero non é perceptible ao ollo humano. A proba é sinxela de facer. A xema do dedo maimiño pode tapar sempre o satélite, por moi grande que pareza no ceo. “O diámetro do disco do satélite entre un apoxeo e un perixeo aumenta até un 14%”, explicaba Martin Pawley, da Asociación Astronómica Ío, co gallo da expectación creada coa suposta superlúa de sangue azul de 2018. “Ese 14% é moi pouco para o noso cerebro. Cando estendemos o brazo, o dedo pequeno – o maimiño – tapa unha distancia angular equivalente a 1 grao (60 minutos angulares); o dobre dunha Lúa Chea típica”.
Por tanto, abonda con facer o cálculo: Miquel Serra expón que a diferenza do tamaño da Lúa entre apoxeo e perixeo é de 4 minutos de arco: unha quinceava parte do tamaño da xema do maimiño. Algo moi, moi pequeno. E ademais, está a cuestión da memoria, lembraba Martin Pawley. ” Aínda que é certo que o ollo é capaz de distinguir obxectos dun tamaño angular aínda menor (a resolución do ollo é 1 minuto angular), o que non se nos dá nada ben é comparar ‘de memoria’”. Así, “podemos dicir de dúas estrelas dadas cal brilla máis se as vemos ao mesmo tempo, mais non temos maneira de ‘notar’ a ollo ceibe se é máis brillante a Lúa Chea deste mes que a do mes pasado“, explica o membro de Ío.
Así, aínda que miremos marabillados á superlúa pola expectación xerada nos medios, é probable que esteamos vendo a mesma lúa chea de hai un mes. Con todo, algo menos sorprendente que a ilusión óptica que se produce cando a lúa está preto do horizonte, cando parece moito maior. E aínda así – podemos facer a proba – poderase seguir tapando co dedo maimiño.
Que pasa coas mareas na superlúa?
Cando se inventou a superlúa, Richard Nolle falou que durante estes fenómenos aumentan as catástrofes, como terremotos, grandes temporais e erupcións volcánicas. E calquera hecatombe que se producira cerca dunha superlúa, por mera probabilidade, quixo vinculala a con ela, segundo explica Luis Alfonso Gámez no seu blog Magonia.
Si e certo, como todo o mundo sabe, que a Lúa ten influencia nas mareas da Terra. E loxicamente, cando a Lúa está no perixeo, adoitan producirse mareas vivas. Pero nada máis alá disto.
Referencias:
–La ‘superluna’ del 19 de marzo y el terremoto de Japón (Luis Alfonso Gámez en Magonia, 11 de marzo de 2011).
– SuperLunas (Miquel Serra Ricart, no blog Vía Láctea, 8 de agosto de 2014).