Venres 29 Marzo 2024

Nova estratexia para doentes con metástase no cerebro que non responden á radioterapia

Investigadores do CNIO descobren o mecanismo que causa a resistencia ao tratamento, así como un fármaco que podería revertelo

Científicos do Centro Nacional de Investigacións Oncolóxicas (CNIO) propuxeron unha nova estratexia para que os pacientes con metástase no cerebro que non responden á radioterapia poidan beneficiarse dela. Os autores, liderados por Manuel Valiente, descubriron que basta unha análise de sangue para identificar pacientes resistentes a este tratamento —antes de someterse a el— e atoparon un fármaco que podería reverter a situación. Xa se comezou un ensaio clínico multicéntrico para validar o biomarcador a través da Rede Nacional de Metástase Cerebral (RENACER).

“Estamos moi contentos porque temos, en certo xeito, un resultado triplo: empezamos a entender os mecanismos moleculares da resistencia á radioterapia; estratificamos os pacientes, de maneira que podemos personalizala; e atopamos un fármaco que elimina a resistencia”, afirma Valente. Os achados publícanse hoxe na revista Nature Medicine.

Publicidade

Metástase de tumores de pulmón, mama e melanoma

Estímase que entre o 20% e o 40% dos pacientes con tumores sólidos desenvolven metástase cerebral, un tipo de lesión difícil de tratar con fármacos porque a barreira hematoencefálica fai de obstáculo para a entrada de medicamentos ao órgano. Na súa maioría proceden de tumores primarios de pulmón, mama e melanoma. A este respecto, a  radioterapia é unha das ferramentas máis empregadas para o seu tratamento.

Estímase que entre o 20 e o 40% dos pacientes con tumores sólidos desenvolven metástase cerebral

Con todo, os efectos secundarios poden ser importantes e, ademais, é frecuente a reaparición dos tumores na área irradiada despois de aplicar a radioterapia holocraneal, denominada así por aplicarse sobre todo o tecido cerebral. Isto último suxire “a emerxencia dunha profunda resistencia á irradiación”, escriben os autores. Este fenómeno foi, con todo, pouco estudado ata o de agora. O Grupo de Metástase Cerebral do CNIO lanzouse a investigalo mediante modelos animais e tamén cultivos celulares tridimensionais de metástases cerebrais de pacientes que simulan o tecido tumoral. Ademais, analizaron numerosos datos de cohortes de cancro de pulmón, mama e melanoma con metástase cerebral.

Biomarcador en sangue da resistencia á radioterapia

Así lograron identificar unha vía molecular implicada na aparición de resistencia, e en particular unha proteína, S100A9, que funciona como indicador da sensibilidade á radioterapia: a maior presencia de S100A9, máis oposición a este tratamento.“Nos pacientes, o nivel de S100A9 endóxeno correlaciónase coa resposta á radioterapia da metástase cerebral derivada do adenocarcinoma de pulmón e de mama e nas metástases cerebrais do melanoma”, escriben os autores.

A proteína S100A9 funciona como un indicador da sensibilidade á radioterapia: a maior presenza, máis resistencia a este tratamento

A sorpresa positiva para os investigadores foi o comprobar que esta proteína pode detectarse no sangue: “Non esperaba que fose tan sinxelo, a cantidade de S100A9 en sangue correlaciona coa resistencia á radioterapia”, afirma Valiente. Outro resultado esperanzador é que xa se coñece un fármaco inhibidor da proteína á que se une S100A9 para activar a resistencia e que en ensaios clínicos contra o alzhéimer demostrou ser seguro, e capaz de atravesar a barreira hematoencefálica e chegar ao cerebro.

O novo fármaco

Mediante o uso de METPlatform, os investigadores demostran en modelos animais e nos cultivos realizados a partir de mostras de pacientes que este fármaco pode empregarse para lograr que as persoas resistentes respondan a este tratamento. “En resumo, informamos dunha estratexia integral que non só identifica os pacientes que poderían beneficiarse da radioterapia holocraneal, senón que tamén proporciona unha terapia combinada para superar a radioresistencia”, escriben en Nature Medicine.

“Os nosos achados presentan un novo enfoque para personalizar a radioterapia”, engaden. A expresión de S100A9 en sangue permitiría “seleccionar os pacientes que se beneficiarían da radioterapia, evitando a deterioración neurocognitiva dos pacientes con alta resistencia. Ademais, o uso de inhibidores do receptor de S100A9 podería utilizarse para reducir a dose de radiación necesaria para eliminar as células tumorais, minimizando así os efectos da irradiación no tecido cerebral normal e aumentando os beneficios para os pacientes”.


Referencia: Stratification of radiosensitive brain metastases based on an actionable S100A9/RAGE resistance mechanism (Publicado en Nature Medicine)

DEIXAR UNHA RESPOSTA

Please enter your comment!
Please enter your name here

Este sitio emprega Akismet para reducir o spam. Aprende como se procesan os datos dos teus comentarios.

Relacionadas

Interveñen con éxito un tumor nunha bebé que aínda estaba en período de xestación

Un equipo do Hospital La Fe de Valencia salva a vida da pequena, de 28 semanas, e da súa nai, nunha intervención pioneira en España

Atopada unha proteína que evita que o ADN se triplique

Un equipo do CNIO descobre un sistema 'antifallo' que podería ter aplicación na prevención do cancro e doutras enfermidades

Sanidade ordena a retirada dun coñecido fármaco para a diabetes

A AEMPS comunicou que os motivos se relacionan por un defecto de calidade que “non supón un risco vital para o paciente"

Os tumores de vexiga redúcense nun 90 % co uso de nanorobots

A investigación liderada por un equipo español proba que as nanomáquinas actúan directamente sobre o quiste mellorando a eficacia terapéutica