Venres 29 Marzo 2024

Lamprea de mar, a chupadora de pedras

Por Rafael Bañón e Alex Alonso.

Chupadora de pedras. Así se podería traducir o nome xenérico da nosa lamprea de mar, Petromyzon marinus Linnaeus (1758) do latin petra (pedra) e do grego myzon (chupar).

Publicidade

As lampreas teñen un corpo cilíndrico alongado, sen escamas, e comprimido lateralmente na metade posterior. Poden alcanzar 1,20 metros de lonxitude e 2,5 quilogramos de peso. Posúen un esqueleto cartilaxinoso, sete orificios branquiais a cada lado, dúas aletas dorsais nos adultos, unha aleta caudal con dous lóbulos iguais e carecen de aletas pectorais e de anal. Non posúe mandíbulas, a boca é redondeada cun bordo carnoso, recuberta de varios círculos concéntricos de dentes pequenos e cónicos. Ten unha cor gris azulada polo dorso e os flancos, con liñas escuras irregulares; ventre esbrancuxado.

En Europa posúe localmente un elevado interese económico e gastronómico, con pescarías de importancia en diferentes ríos de España, Francia e Portugal. Nalgúns lagos de Norteamérica, principalmente nos Grandes Lagos, esta especie é invasora e provoca importantes danos nas poboacións de peixes autóctonos.

A reprodución ten lugar nos ríos, nos que os adultos buscan zonas de grava e corrente moderada. Estes individuos son capaces de arrastrar as pedras do substrato para formar un niño no que depositan os ovos. As novas larvas, tamén chamadas ammocetes, pasan varios anos no río, onde viven enterradas no sedimento fino e aliméntanse por filtración de materia orgánica e microorganismos.

Pegadas da lamprea no corpo de diferentes hospedadores. Fonte: Silva et al. (2014).
Pegadas da lamprea no corpo de diferentes hospedadores. Fonte: Silva et al. (2014).

Ao final desta fase, os ammocetes sofren unha metamorfose que pode durar varios meses e durante a cal os individuos non se alimentan. Esta transformación permite aos mozos postmetamórficos migrar ao mar ou aos lagos, onde se alimentan do sangue e tecidos de diferentes especies de peces (alimentación hematófaga) aos que se adhiren co seu ventosa bucal. Posúen unha lingua dentada, que actúa como un pistón perforando a pel das súas presas, mentres que a súa saliva impide a coagulación da ferida. Algúns individuos xa empezan a alimentarse no río antes de completar a súa migración augas abaixo. Despois dun período dun ou dous anos de alimentación hematófaga, os adultos deixan de alimentarse e volven aos ríos para reproducirse e pechar así o ciclo.

Disponse de información limitada sobre o uso do hábitat e das especies hospedadoras da lamprea. Silva et al. (2014) (artigo completo aquí) revisan este aspecto e listan ata 54 especies distintas de hospedadores que pertencen a diversos grupos taxonómicos (peces, tartarugas, mamíferos mariños) e exhiben diferentes características morfolóxicas, fisiolóxicas e patróns, desde augas salobres costeiras ata zonas oceánicas.

Mesmo se dispoñen de rexistros gráficos de lampreas en grandes predadores peláxicos das nosas augas como as tintoreiras, Prionace glauca, (Linnaeus, 1758). Neste vídeo ilústrase á perfección o primeiro rexistro da especie nun exemplar adulto de tintoreira durante unha campaña de marcado de quenllas peláxicas realizada en 2010 por Gonzalo Mucientes:

Lamprey on blue shark from Ecología Azul on Vimeo.

Esta notable capacidade de habitar nunha ampla gama de ecosistemas acuáticos e de explotar diferentes especies de hospedadores podería favorecer a capacidade de dispersión e o éxito evolutivo da lamprea mariña.

Durante a campaña de investigación oceanográfico-pesqueira DREAMER 0317 realizada a bordo do Sarmiento de Gamboa polo persoal do Grupo de Ecoloxía Pesqueira do IIM-CSIC e AZTI en augas da plataforma galega do 13 ao 29 de Marzo de 2017, capturáronse dous exemplares de lamprea P. marinus adheridas a exemplares de lirio, Micromesistius poutassou (Risso, 1827), especie non listada anteriormente como hospedadora de lamprea.

Primeiro rexistro dun lirio como hospedador da lamprea. Foto: Alexandre Alonso. BEC.
Primeiro rexistro dun lirio como hospedador da lamprea. Foto: Alexandre Alonso. BEC.

Tratábase dun exemplar de lamprea de 16.7 cm de lonxitude total e 14 g de peso atopado adherido a un lirio de 22.9 cm e 74 g o 24 de marzo de 2017  e outra lamprea de 21.5 cm e 32 g nun lirio de 12.3 cm e 82 g. Sen dúbida, estes novos rexistros veñen caracterizar o carácter altamente oportunista da especie e a súa adaptación á diversa comunidade ictiolóxica na zona.

1 comentario

  1. Como pescador deportivo he tenido la experiencia de pescar alguna lubina con una lamprea fijada en sus agallas chupándole la sangre.

DEIXAR UNHA RESPOSTA

Please enter your comment!
Please enter your name here

Este sitio emprega Akismet para reducir o spam. Aprende como se procesan os datos dos teus comentarios.

Relacionadas

Que fai a supercomputación galega nun xacemento exipcio de hai 3.500 anos?

O CESGA almacena nun repositorio seguro a información das campañas de escavación que se desenvolven na antiga cidade de Tebas

Un equipo do CSIC logra controlar unha doenza causante da extinción dos anfibios

Os investigadores aplicaron un funxicida agrario sen observar trazas do produto nin efectos significativos na química e bioloxía da auga

Zendal lanza a primeira vacina de tecnoloxía ADN contra a leishmaniose canina

‘Neoleish’ reduce a presenza do parasito en máis dun 90% e mellora os signos clínicos da doenza

Un composto natural reduce o impacto da seca e mellora a produtividade do tomate

Un equipo do CSIC e da UPV descobre como actúa o butanoato de hexenilo, un aroma que emiten estas plantas para resistir ás bacterias