Un equipo internacional, liderado por investigadores do Consello Superior de Investigacións Científicas (CSIC), desenvolveu unha estratexia de investigación multidisciplinar para comprender a composición e evolución da atmosfera ártica ao longo da historia. A análise das sondaxes de xeo, de varios quilómetros de profundidade obtidos en Groenlandia, desvelou a evolución da composición química da atmosfera durante os últimos 127.000 anos, onde se puido observar a relación entre os niveis de iodo (un elemento con capacidade de destrución da capa de ozono) e os cambios climáticos ocorridos no pasado.
Este proxecto, publicado na revista Nature Communications, destaca a importancia da concentración de iodo para prever futuros escenarios climáticos no Ártico, xa que promove a formación de aerosois e destrúe o ozono troposférico. O proxecto, ERC-Consolidator Climahal, combinou modelos globais de química-clima e análises xeoquímicos de última xeración para entender a evolución da atmosfera durante o período coñecido como o Último Ciclo Glaciar.
A información que revela o xeo
A análise dos halóxenos contidos no xeo, como o iodo ou o bromo, xunto coas concentracións doutros elementos, como o calcio ou o sodio, revelou que o océano é o gran regulador do iodo na atmosfera do Ártico. Ademais, a variación deste elemento químico no ambiente está relacionada non só coa produtividade biolóxica do océano senón tamén coa dinámica das capas de xeo flotantes nas zonas polares.
Todo iso determina a concentración de iodo, un elemento con posible influencia sobre o clima, debido á súa capacidade para destruír a capa de ozono; e sobre a saúde dos seres humanos, pois a súa presenza é clave para o correcto desenvolvemento durante o embarazo e a primeira infancia. “Este estudo móstranos que os niveis de iodo foron moito maiores en períodos do pasado máis cálidos que o actual, o que nos axuda a prever posibles escenarios futuros de concentración deste elemento na atmosfera”, explica Alfonso Saiz-López, coordinador do estudo.
A relación entre iodo e clima
A influencia da concentración de iodo na atmosfera sobre o clima débese a que este halóxeno é un eficiente destrutor de ozono e contribúe á formación de aerosois que reflicten a radiación solar. “Observouse como as cantidades de iodo na atmosfera variaron de maneira proporcional á magnitude dos cambios climáticos rápidos que ocorreron no pasado”, relata Juan Pablo Corella, investigador do Centro de Investigacións Enerxéticas, Ambientais e Tecnolóxicas (CIEMAT) e primeiro autor do estudo.
En función do observado no estudo, o contexto actual de quecemento global, xunto ao aumento da presión antropoxénica sobre o medioambiente, podería aumentar os niveis de iodo atmosférico por encima dos observados nos últimos 127.000 anos, e xerar un impacto sobre a saúde e o clima a escala global.
Referencia: Climate changes modulated the history of Arctic iodine during the Last Glacial Cycle. (Publicado en Nature Communications).