Únete á nosa canle de Whatsapp
Espertei ao amencer do domingo 27 de febreiro sentíndome mal. Aos meus 16 anos, saíra de festa a noite anterior, pero iso non xustificaba que me atopase así. Doíanme o pescozo e a gorxa, e parecía que tiña febre.
Preocupada, fun ao baño e… Oh, non! Ao mirarme no espello, tiña a cara chea de grans que non estaban aí onte. E non só estaban na cara: tamén empezaban a aparecer nas pernas, a tripa e os brazos.
Os meus pais leváronme ao servizo de urxencias. Ao oír os meus síntomas, o médico que nos recibiu botouse a rir. Mirando ao meu pai, díxolle: “Ten a enfermidade do bico”. Volvéndose cara a min, preguntou: “Con quen te bicaches onte á noite?” “Eu non biquei a ninguén”, respondín inmediatamente. Aínda que dixen a verdade, ninguén pareceu crerme. A miña cara arroibou tanto que pensei que me ía a evaporar.
O virus de Epstein-Barr
A “enfermidade do bico” é o nome común que utilizamos para referirnos á enfermidade denominada mononucleose infecciosa (a miña), causada maioritariamente polo virus de Epstein-Barr (VEB). Adoita aparecer en adolescentes e adultos novos.
Os primeiros en usar o termo foron Sprunts e Evans, en 1920, para bautizar unha síndrome caracterizada por dor de cabeza ou gorxa, febre, agrandamento de ganglios linfáticos en axilas ou pescozo, farinxite e proído.
Aínda que o 90-95% dos casos están causados polo virus de Epstein-Barr, pertencente á familia de herpes-virus, existen tamén casos de mononucleose causados polos citomegalovirus. Ademais, debemos ter en conta que hai manifestacións similares en casos de toxoplasmose, VIH, rubeola, adenovirus ou hepatite A, B ou C.
A doenza caracterízase por dor de cabeza ou gorxa, febre, agrandamento de ganglios linfáticos en axilas ou pescozo, farinxite e proído
Como se diagnostica entón? Aínda que non é sinxelo, no ultimo século identificáronse certos cambios a nivel sanguíneo, como o aumento nos niveis de leucocitos ou a presenza de anticorpos en sangue chamados heterófilos, que permiten o recoñecemento seguro da enfermidade e o axente causal.
Con todo, debido á fiabilidade, precisión e alto custo, na maioría das consultas chégase ao diagnóstico en presenza polo menos dúas dos síntomas da triada clásica (febre, farinxite e linfadenopatía) e tendo en conta a idade predominante (15-24 anos).
Quen, como e cando nos podemos contaxiar?
Na maioría das ocasións, o contaxio ou infección co VEB adoita pasar inadvertido. De feito, estímase que un 95% da poboación fomos infectados nalgún momento da nosa vida con este virus con síntomas inexistentes ou que pasamos por alto.
A principal fonte de contaxio é o contacto oral a través de saliva, como ocorre co coronavirus causante da covid-19. Isto inclúe non só o bico, senón tamén compartir utensilios para comer, botellas de auga ou de bebidas alcohólicas (nos clásicos botellóns), ou manter relacións sexuais. Poden pasar entre 32 e 49 días desde o contaxio ata a aparición dos primeiros síntomas, moi por encima dos 7-10 días que transcorren no caso do SARS-CoV-2. E ollo, porque neste período xa podemos transmitir o virus.
Os síntomas adoitan durar entre 2 e 4 semanas como máximo, pero a presenza de carga oral do virus adoita superar os cinco meses.
O peor é que non todo acaba aquí, infectarse polo VEB pode ter consecuencias a longo prazo. Certos tipos de cancro ou enfermidades autoinmunes foron relacionados coa presenza deste virus.
Aínda que coñecer este virus non ten por que poñer fin aos bicos, si é importante estar atentos no caso de que se manifesten síntomas.
*Esmeralda Santacruz Salas é investigadora da Facultade de Farmacia da Universidad de Castilla-La Mancha.
Cláusula de divulgación: Esmeralda Santacruz Salas non recibe salario, nin exerce labores de consultoría, nin posúe accións, nin recibe financiamento de ningunha compañía ou organización que poida obter beneficio deste artigo, e declarou carecer de vínculos relevantes máis alá do cargo académico citado.
