Xoves 28 Marzo 2024

Endometriose: a dor que martiriza 60.000 galegas

Para un home é complicado albiscar a dor que supón padecer a endometriose. Pero os relatos das afectadas – estímase que son arredor dun 10% das mulleres en idade fértil; é dicir, máis de 60.000 só en Galicia e centos de millóns en todo o mundo – e dos profesionais sanitarios provocan calafríos. Algunhas pacientes din que a dor do parto é menor que os peores momentos da endometriose. Tan forte que, ás veces, é preciso recorrer á morfina e outros opiáceos, o mesmo que se lle administra aos enfermos terminais. “Á miña consulta chegaban mulleres que pedían, directamente, que lles quitase o que fixese falta para que parase a dor”, conta Francisco Estévez, xefe de Xinecoloxía do hospital Povisa de Vigo e un dos doutores que máis traballa con esta doenza en Galicia.

Mostra de tecido endometrial no peritoneo.
Mostra de tecido endometrial no peritoneo.

Enténdese por endometriose a presenza de tecido endometrial fóra do lugar que adoita ocupar: as paredes do útero. Unha doenza benigna, pero que ás veces se comporta como un tumor, estendéndose e reproducíndose en diferentes zonas. Así, este tecido adhírese ao peritoneo (a membrana que cobre a cavidade abdominal), aos ovarios e a outros puntos do baixo ventre, como a pelve.

Publicidade

Os síntomas son, sobre todo, a dor. É crónica, e aparece durante a menstruación, durante as relacións sexuais, cando se defeca ou se ouriña. E moitas veces, incapacitante para levar unha vida normal. Adoita localizarse na rexión pelviana, aínda que tamén se pode estender a outras zonas próximas. “Non hai analxésico suficiente”, lamenta Andrea González, unha moza coruñesa de 24 anos diagnosticada de endometriose e delegada en Galicia de Adaec (Asociación de Afectadas de Endometriose Estatal). Tivo que recorrer xa a opiáceos e, nalgunha ocasión, mesmo a morfina por vía intravenosa. “E coñezo casos de mozas que xa viven con parches de morfina habitualmente”, conta Andrea.

A agresividade da medicación é outro dos problemas aos que se enfrontan as pacientes. A intensidade da dor é tal que chega a causar problemas psicolóxicos. “Polo que teño falado con outras afectadas, é habitual que haxa que tomar ansiolíticos e antidepresivos“, di Andrea González.

Infertilidade

E ademais da dor, as afectadas teñen que afrontar o perigo da infertilidade. A endometriose é unha das principais causas dos problemas para que as mulleres queden embarazadas. Estímase que unha de cada catro pacientes desta doenza sofre, ademais, infertilidade.

O principal inconveniente no tratamento na endometriose é que, simplemente, non existe. “O tratamento baséase nos síntomas, pero non na enfermidade en si”, explica o doutor Francisco Estévez. Así, o que se pode facer é proporcionar medicación para frear a dor, incluso a nivel hormonal, cos efectos secundarios que este tipo de tratamentos pode ter.

“A cirurxía non deixa de ser un fracaso do tratamento médico”, sinala o xinecólogo Estévez

A alternativa ao tratamento médico é a cirurxía. Non en tanto, a súa efectividade é limitada e “non deixa de ser un fracaso do tratamento médico”, sinala o xinecólogo Francisco Estévez. “Hai que intentar resolver a dor con medicación, sen operar; en principio non habería que recorrer á cirurxía”.

O principal problema é que se ao realizar a operación queda algunha pequena lesión sen extirpar, a doenza volve xurdir. “Hai xente que xa leva cinco operacións e segue con dor”, di Andrea González. “Entre un 25% e un 50% das persoas que son operadas teñen recidivas nun prazo de catro anos”, explica o doutor Estévez. E ademais, ao tratarse dunha zona sensible a nivel reprodutivo, é posible que a cirurxía tamén acabe afectando á fertilidade.

E segue sendo difícil avanzar no tratamento porque, ata o de agora, a súa orixe sigue sendo unha incógnita. “É unha das enfermidades máis enigmáticas que hai”, explica Estévez. Hai varias teorías ao respecto, aínda que a máis aceptada na actualidade alude a un fallo inmunolóxico.

As afectadas reclaman unha maior atención especializada na sanidade pública

Este descoñecemento provoca, en moitos casos, un retraso no diagnóstico que adoita chegar entre os 8 e 10 anos despois de que comecen os síntomas. Así, unha porcentaxe importante de afectadas non é diagnosticada ata chegar ás fases máis avanzadas, con endometriomas (implantes de tecido endometrial) en moitas zonas, e incluso adherencias entre órganos, o que aumenta a dor que provocan.

Non en tanto, a pesar da gran prevalencia da enfermidade e do gasto anual que supón – calcúlase que 70.000 millóns de dólares– a investigación para indagar na súa orixe é case anecdótica. En Galicia, hai equipos de xinecólogos no Álvaro Cunqueiro de Vigo, o Chuac da Coruña e o Chuo de Ourense que atenden de forma específica ás afectadas, pero colectivos de pacientes de endometriose, como QuerEndo, reivindican unha maior atención. Unha das peticións é a creación dunha unidade multidisciplinar de atención, que reúna a especialistas en xinecoloxía, pero tamén en uroloxía, gastroenteroloxía, psicoloxía ou psiquiatría, co fin de abordar dun xeito máis efectivo esta doenza.

No mesmo senso, Andrea González iniciou a través da plataforma Change.org unha recollida de sinaturas para reclamar a creación da unidade multidisciplinar en Galicia que xa está preto de conseguir o obxectivo dos 10.000 apoios.

En abril de 2015, a Comisión de Sanidade do Parlamento de Galicia aprobou por unanimidade unha proposición de lei destinada á Consellería de Sanidade, co obxectivo de mellorar a situación das afectadas. Non en tanto, durante este tempo, os grupos da oposición reclamaron en varias ocasións a falta de avances neste sentido.

DEIXAR UNHA RESPOSTA

Please enter your comment!
Please enter your name here

Este sitio emprega Akismet para reducir o spam. Aprende como se procesan os datos dos teus comentarios.

Relacionadas

Un mapa da NASA alerta da subida do mar en Galicia e revela as zonas máis afectadas

Unha ferramenta dixital baseada nos datos científicos do Sexto Informe do IPCC ofrece unha proxección sobre as subidas do nivel do mar en todo o mundo ata 2150

A gran eclipse solar de abril: cando e onde vela en Galicia?

Este fenómeno astronómico será visible de maneira parcial no oeste da comunidade, especialmente na franxa atlántica da Coruña e Pontevedra

O mapa dos ‘químicos eternos’ en Galicia: ata 70 zonas sospeitosas de grave contaminación

Unha investigación europea sinala a presenza no continente destas substancias nocivas para o medioambiente e a saúde

Identificado un novo campamento romano na fronteira entre Galicia e Portugal

Un equipo de arqueólogos detecta un posible recinto fortificado de tres hectáreas de extensión datado entre os séculos I a.C. e I d.C.