Xoves 28 Marzo 2024

Un programa do Citius acelera por 12 a velocidade de secuenciación do ADN

Imaxine que está ante unha paisaxe tan extensa que non pode abarcar nunha única fotografía. Se o seu dispositivo permítello, talvez decida capturar a escena desde distintos ángulos para obter unha panorámica que reflicta con maior realismo a súa contorna, pero unha vez concluída a fase óptica, observará como a imaxe final -completamente ensamblada- tardará, polo menos, uns segundos en aparecer: o tempo necesario para procesar toda a información.

Logotipo do Citius.
Logotipo do Citius.

A creación dunha panorámica a partir de imaxes adxacentes é só un exemplo menor, que ilustra a crecente demanda de recursos computacionais a pequena escala. Pero onde realmente xogan un papel crucial as tecnoloxías avanzadas de procesamento (Computación de Altas prestacións ou HPC, polas súas siglas en inglés) é en ámbitos nos que se manexan grandes cantidades de datos, como sucede con frecuencia en certas áreas de investigación.
Para os científicos, un dos ámbitos máis esixentes a nivel computacional é o da bioloxía; tanto, que mesmo deu lugar ao xurdimento dunha rama da ciencia coñecida como Bioinformática, encargada de dirimir de que xeito poden axudar os computadores á xestión e análise de datos biolóxicos. A Bioinformática atopa aplicación en moitas e moi variadas disciplinas, pero no que respecta ao tratamento de grandes volumes de datos, un campo de estudo destaca especialmente sobre todos os demais: a xenómica.

A ferramenta utiliza o Big Data con servidores en liña para acelerar o proceso

A secuenciación do ADN é un proceso complexo e custoso, que debe abordarse ao longo de fases sucesivas. Como no exemplo da paisaxe -cuxa captura requiría da toma de varias imaxes para o seu posterior ensamblado-, os sistemas de secuenciación xenética capturan cadeas ou fragmentos de ADN a partir dunha mostra, que máis tarde terán que ser ‘aliñados‘ cun xenoma de referencia para o seu posterior estudo e interpretación.
De entre tódalas fases implicadas na secuenciación do xenoma, o aliñamento é unha das máis custosas a nivel computacional; unha barreira que se manifesta de maneira máis urxente conforme aumenta o número de cadeas de ADN que deben ser aliñadas, podendo alcanzar cifras próximas a millóns, ou mesmo miles de millóns –na actualidade, as tecnoloxías de secuenciación máis punteiras xeran ata 6.000 millóns de lecturas de cadeas de ADN en cada execución-. Procesar un volume de información desa magnitude nun servidor, usando a ferramenta de referencia no campo (coñecida como BWA ouBurrows-Wheeler Aligner) esixe un tempo de execución superior a catro días; unha resposta excesivamente lenta, que levou aos profesionais para demandar solucións para incrementar o rendemento dos alineadores, co obxectivo de obter resultados nun tempo razoable.

A molécula do ADN.
A molécula do ADN.

Tratando de dar resposta a este desafío científico, os investigadores do CiTIUS presentan agora na revista Bioinformatics a solución BigBWA, unha nova ferramenta que permite aproveitar as vantaxes das tecnoloxías Big Data para incrementar o rendemento das operacións de aliñado acometidas por BWA. Para acadar o obxectivo sérvese de Hadoop, a implementación de código aberto máis exitosa do modelo de programación MapReduce introducido por Google; deste xeito, o programador pode concentrar todos os seus esforzos no desenvolvemento do algoritmo chamado a resolver o problema científico que se propón, xa que o propio Hadoop encárgase de distribuír a carga computacional entre os distintos procesadores ou núcleos (cores) de computación, de forma totalmente automática e transparente ao usuario.
Os resultados demostran que o uso de BigBWA tradúcese nun incremento espectacular da eficiencia. Así, mediante a utilización deste software os investigadores lograron reducir o tempo necesario para aliñar os 6.000 millóns de cadeas de ADN a tan só 8 horas, usando un pequeno clúster de computación (6 servidores). Na práctica, esta mellora supón multiplicar por 12 a velocidade actual de cómputo, un salto cualitativo que pode aumentar moito máis en caso de dispoñer dun maior número de servidores.
A té

Publicidade

cnica do Citius é de software libre e xa está dispoñible para os usuarios

A principal vantaxe da ferramenta é que consegue dividir o labor do aliñamento de secuencias de ADN en multitude de procesos independentes que poden executarse ao mesmo tempo -tanto en distintos procesadores como en distintos servidores-. Con todo, o aspecto máis singular do traballo é que non só introduce o paralelismo a nivel de cómputo, senón que presenta tamén solucións de almacenamento distribuído. Unha aproximación claramente innovadora no ámbito da xenómica, que xunto á paralelización do código fai posible reducir drasticamente os tempos de execución.
Por outra banda, BigBWA é tolerante a fallos, o que permite asegurar a correcta finalización das tarefas de aliñamento -mesmo se se producisen erros hardware nalgún dos servidores utilizados durante o proceso-. «É unha solución de software libre que xa está dispoñible para os profesionais, e pode executarse tanto en pequenos servidores como en sistemas de computación de altas prestacións». Para Juan Carlos Pichel, investigador principal do equipo responsable do traballo, «unha vantaxe substancial é que o uso de BigBWA non implica ningún tipo de modificación no código fonte da ferramenta orixinal. Iso significa que calquera futura actualización nos algoritmos BWA seguirá sendo compatible coa nosa solución».

DEIXAR UNHA RESPOSTA

Please enter your comment!
Please enter your name here

Este sitio emprega Akismet para reducir o spam. Aprende como se procesan os datos dos teus comentarios.

Relacionadas

Un equipo galego detecta posibles biomarcadores da esquizofrenia resistente ao tratamento

Científicos do IDIS identifican un perfil de 16 microARN que diferencia aos pacientes que non responden á medicación dos que si o fan

Atopada unha proteína que evita que o ADN se triplique

Un equipo do CNIO descobre un sistema 'antifallo' que podería ter aplicación na prevención do cancro e doutras enfermidades

Por que os humanos non teñen cola? A resposta está nos “xenes saltóns”

Un estudo publicado na revista 'Nature' explica que secuencias móbiles de ADN propiciaron a perda deste apéndice

Os bebés con Down eran enterrados con rituais específicos na prehistoria europea

Unha investigación identificou seis casos de nenos e fetos, cinco deles de entre 5.000 e 2.500 anos atrás