Únete á nosa canle de Whatsapp
En ciencia, chámanse ‘brásicas’, aínda que este nome non vas atopalo no posto de verduras. Alí levan a súa denominación común: grelos, verzas, coliflor, brócoli ou repolo. Son algunhas das 37 especies de brásicas, que nos últimos anos revélanse como un dos alimentos máis saudables. Teñen sustancias que poden previr o cancro, xunto a outras que retrasan o envellecemento. De feito, constitúen boa parte do éxito da chamada ‘Dieta Atlántica’, a propia de Galicia. Un novo estudo ven de demostrar que cada composto biosaudable se concentra nunha parte da planta: follas, tallos, brotes. Así que convén comelas todas. E ábrese a porta a melloralas para que sexan aínda máis eficaces.
O estudo é a tese doutoral realizada por Tamara Sotelo Pérez na Misión Biolóxica de Galicia, en Pontevedra, un centro pertencente ao Consello Superior de Investigacións Científicas (CSIC). O traballo avanzou no coñecemento dos xenes implicados na síntese e regulación de compostos biosaludables nas brásicas e observou que as follas destes cultivos posúen maior capacidade antioxidante e os brotes maior concentración de glucosinolatos, que son anticanceríxenos.
Estes resultados, que se publicaron en revistas científicas de impacto como “Plos One“, apuntan cara á recomendación dun consumo habitual de brásicas que inclúa diferentes partes destas e abren novas posibilidades para programas de mellora xenética enfocados a incrementar a calidade nutricional destes cultivos a través da modificación tanto do contido de glucosinolatos coma de compostos antioxidantes.
A tese, con mención internacional, “Brassica oleracea como fonte de compostos biosaludables: aproximación xenética”, realizouse baixo a dirección de Elena Cartea González, investigadora científica do CSIC, e Pilar Soengas Fernández, científica do CSIC. Defendeuse recentemente na Universidade de Vigo.
O traballo abre a porta a mellorar grelos ou berzas para facelos aínda máis saudables
“O xénero Brassica está integrado por 37 especies e numerosos cultivos, entre os cales destacan pola súa importancia económica o grelo, berza, repolo, coliflor ou brócoli. Constatouse que o seu consumo regular ten un efecto beneficioso para a saúde grazas ao seu contido en determinados compostos biosaludables. Neste contexto, a tese centrouse en estudar e identificar os xenes implicados no contido nestes compostos, o que abre novas posibilidades aos programas de mellora xenética da especie, ata agora enfocados na produtividade, a resistencia a enfermidades, a uniformidade do produto e a calidade comercial”, explica Tamara Sotelo Pérez, autora da tese.
Por iso, un dos principais obxectivos da investigación foi incrementar o coñecemento das bases xenéticas da actividade antioxidante (fundamentalmente, compostos fenólicos e carotenoides) e dos compostos glucosinolatos para non só coñecer a súa síntese e regulación, senón para poder modificar a súa concentración en futuros programas de mellora xenética e obter cultivos cun perfil de antioxidantes e/ou glucosinolatos específico.
Por unha parte, realizouse un estudo e busca de rexións do xenoma implicadas na actividade antioxidante en brásicas e na acumulación e composición de glucosinolatos en diferentes órganos de Brassicaoleracea. Todo iso co fin último de identificar posibles xenes relacionados.
“O estudo dos compostos biosaludables presentes nas brásicas revelou que a concentración dos compostos varía en función do órgano da planta. Así, o coñecemento das bases xenéticas da súa síntese e regulación ofrece a posibilidade de manipular os perfís de glucosinolatos para incrementar aqueles con propiedades beneficiosas para a saúde humana e obter un material xenético cun perfil en glucosinolatos desexado”, destaca a autora da tese.
A investigación confirma os resultados sobre os beneficios da ‘Dieta Atlántica’
Tamén se realizou un estudo pioneiro que analizou a relación entre os diferentes métodos científicos empregados actualmente para medir a actividade antioxidante dun cultivo (entre eles, o ABTS, FRAP e DPPH) co contido en compostos fenólicos, carotenoides e antocianinas. Os datos obtidos indican que aínda que os resultados dalgúns métodos son comparables entre si, é conveniente empregar varias técnicas para unha correcta avaliación da actividade antioxidante dun cultivo.
A autora Tamara Sotelo Pérez (Bueu, 1985) é licenciada pola Universidade de Vigo (2009) e doutora en Bioloxía con mención internacional pola mesma universidade (2015). No ano 2010 incorporouse á MBG para realizar a súa tese doutoral no Grupo de Xenética, Mellora e Bioquímica de brásicas. Ademais neste período completou a súa formación realizando estadías de investigación en centros de referencia no estranxeiro, como a Universidade de Lausanne (Suíza) e o centro de excelencia DYNAMO de Copenhague (Dinamarca).
