Xoves 28 Marzo 2024

Isaac Newton e o tesouro de Vigo

A Torre de Londres na época de Rande, cando Newton era o seu director.
A Torre de Londres na época de Rande, cando Newton era o seu director.

En 1702, arde na ría de Vigo a Escuadra da Prata, a frota de galeóns, escoltada por buques franceses de guerra, que ven traer desde América o maior tesouro que xamais cruzou o océano Atlántico. A Batalla de Rande supón un desastre para España e para o seu aliado, o Rei Sol. E unha gran victoria para Inglaterra, nunha historia que tería un protagonista inesperado: o científico Isaac Newton.

Cando os galeóns arden en Vigo, van xa 15 anos dende que o mundo coñeceu a que probablemente sexa a obra científica máis importante da historia da Humanidade: os “Principia Mathematica“. Neste libro monumental, en 1687, Newton senta as bases da Lei de Gravitación Universal. Por primeira vez, todo encaixa, todo ten unha explicación convincente, dende a mazá que cae da árbore ata a órbita da Lúa e o baile das estrelas.

Publicidade

Os “Principia” converten a Newton nunha celebridade. Que, cando os galeóns arden en Rande, xa case non se dedica á investigación. Abandona a Universidade de Cambridge e é elixido parlamentario en 1689, dous anos despois de publicar a súa magna obra. Dende entón, conságrase á política e xa non haberá máis grandes achegas á ciencia. Neste tránsito, inflúe a depresión que padece en 1693, que o prostra na súa casa e o fai sufrir brotes psicóticos. Moitos historiadores atribúen esta crise á súa ruptura sentimental co seu discípulo Nicolás Fatio. En calquera caso, superado o desequilibrio, eclípsase o científico e emerxe o personaxe público.
En 1696, Newton acepta o posto de Director da Moeda, con despacho na Torre de Londres. Convertíase así no Mario Draghi de Inglaterra, co importante matiz de que era o científico que sentara as bases do cálculo diferencial

Así que, en outubro de 1702, Newton está na Torre de Londres, mirando pola ventá aos seus corvos e aos seus beefeaters, cando chega a noticia de que o almirante George Rooke, despois dunha derrota terrible en Cádiz, acaba de lograr en Vigo unha vitoria sen precedentes. Destruíu a mellor escuadra de guerra do Rei Sol e apresou o maior botín que xamais cruzase os océanos. Isto último é o que di a prensa británica, malia que a meirande parte das riquezas teñen sido xa evacuadas en carros de bois ata Lugo, co cal os vencedores quedan coas frangullas.

A raíña Ana decide coa prata acuñar libras esterlinas coa palabra ‘Vigo’

Como director da Moeda, Isaac Newton recibe o encargo de contabilizar o botín. E así o fai, aínda que nin de lonxe será tan enorme como asegura The Daily Courant, o primeiro xornal diario da historia, que ven de saír publicado en Londres ese mesmo ano.

Atopamos os documentos asinados por Newton na Biblioteca Británica. Neles, o científico vai facendo a contabilidade do tesouro de Vigo. O 28 de xaneiro asina un primeiro informe: Despois de “dirixir a Comisión principal de presas polas súas ordes de 17 e 18 de decembro do ano pasado para traer á Casa da moeda da Súa Maxestade todo o ouro, prata ou lingotes levados como presa que se atopasen a bordo da Frota empregada ultimamente na Expedición de Vigo“.

Libras inglesas coa palabra Vigo.
Libras inglesas coa palabra Vigo, acuñadas baixo supervisión de Isaac Newton.

Na Torre de Londres, ante os capitáns dos buques ingleses, Newton dá fe da contía do tesouro: “Tres dos Altos Mandos (…) fixeron que se abrisen as seguintes huchas e caixas”, di en xaneiro. E continúa enumerando os tesouros desembarcados, que inclúen ouro, prata e pezas da oito, xunto con obxectos distintos produto do saqueo como “bandexas douradas afiligranadas, copas de coco con pé de prata, pistolas españolas, un prato dourado de igrexa ou dúas imaxes con pedestais en caixa de coiro”.
O 15 de febreiro, Isaac Newton escribe un segundo informe, que inclúe un tesouro atopado noutro galeón, “sendo parte da prata apresada de Vigo“. Este cargamento permitiría acuñar mil libras esterlinas.

A finais de febreiro de 1703, a raíña Ana decide o destino do tesouro, nunha real orde que dirixe “ao noso confiado e estimado Isaac Newton“. A cédula comeza mencionando a batalla, “por canto fomos informados de que varios paquetes de ouro, prata ou lingotes foron tomados pola nosa Real Frota na última expedición en Vigo e traídos á casa como presa”.

A monarca ordena que a prata de Rande “sexa acuñada de vez en cando con toda a rapidez que conveña ás moedas actuais do noso reino, coa palabra Vigo debaixo das nosas efixies en cada peza do devandito diñeiro”. A raíña Ana desexa que a inscrición “Vigo” nesta cuñaxe “sexa unha marca que a distinga do resto das nosas moedas de ouro e prata, e para prolongar ata a posteridade a memoria desta acción gloriosa“.

Newton certifica que o tesouro é moito menor do que din os xornais ingleses

En abril e maio de 1703, Newton volve recibir na Torre de Londres novos botíns da batalla de Rande, entre os que se contan obxectos como unha cadea de ouro ou un fagot. Pero o certo é que o que chega a Londres dista moito de ser o formidable tesouro do que falan os xornais. En The London Gazette e en The Post Boy comezan a medrar as críticas. E o escándalo polas ilusións perdidas rematará facendo caer ao goberno, tras unha moción de censura no Parlamento.
Pero as moedas da raíña Ana, coa palabra Vigo, consérvanse ata a actualidade. Son peza de coleccionista. E é probable que o propio Newton asistise á inauguración de Vigo Street, rúa aberta na época como homenaxe á batalla de Rande, e que aínda hoxe é perpendicular de Regent´s Street, moi perto de Picadilly Circus. Así que, o tipo que soubo explicar o baile das esferas, un día se atopou contando lingotes chegados dunha baía de Galicia chamada Vigo.

1 comentario

DEIXAR UNHA RESPOSTA

Please enter your comment!
Please enter your name here

Este sitio emprega Akismet para reducir o spam. Aprende como se procesan os datos dos teus comentarios.

Relacionadas

Un mapa da NASA alerta da subida do mar en Galicia e revela as zonas máis afectadas

Unha ferramenta dixital baseada nos datos científicos do Sexto Informe do IPCC ofrece unha proxección sobre as subidas do nivel do mar en todo o mundo ata 2150

A gran eclipse solar de abril: cando e onde vela en Galicia?

Este fenómeno astronómico será visible de maneira parcial no oeste da comunidade, especialmente na franxa atlántica da Coruña e Pontevedra

O mapa dos ‘químicos eternos’ en Galicia: ata 70 zonas sospeitosas de grave contaminación

Unha investigación europea sinala a presenza no continente destas substancias nocivas para o medioambiente e a saúde

Identificado un novo campamento romano na fronteira entre Galicia e Portugal

Un equipo de arqueólogos detecta un posible recinto fortificado de tres hectáreas de extensión datado entre os séculos I a.C. e I d.C.