Científicos galegos crean reaccións químicas selectivas no interior das células

Un dos principais desafíos para os científicos especializados no eido da química é a posibilidade de desencadear reaccións químicas selectivas nos tecidos biolóxicos. Debido á presenza de medios acuosos hostís, complexos e rodeados de moitas substancias que ameazan a estabilidade das reaccións, estas son moito máis complicadas.

Con todo, a evolución xa permite que estas reaccións teñan lugar de xeito selectivo, sen que os compostos presentes obstaculicen o seu desenvolvemento. Estes cambios, coñecidos como bioortogonais, adoitan estar producidas por enzimas, e polo de agora téñense identificado moi poucas reaccións deste tipo. Non en tanto, o seu potencial para intervir de xeito controlado nalgunhas funcións biolóxicas ten grande interese para os científicos.

Publicidade

Conseguiron que unha reacción só se producira en presenza dun composto de rutenio

Agora, un equipo do CiQUS liderado polo director do centro, José Luis Mascareñas, e o doutor Fernando López foi quen de desenvolver unha nova transformación bioortogonal que permite axustar de forma selectiva dous fragmentos moleculares deseñados a priori sen a interferencia de ningunha das moléculas que adoitan estar no interior das células e dos tecidos, como as proteínas ou os ácidos nucleicos.

O traballo foi publicado na revista de referencia Angewandte Chemie. Nel, descríbese unha reacción programada para que só teña lugar cando estea presente no entorno un composto de rutenio. Este elemento “actúa como catalizador, funciona como unha ‘enzima artificial‘”, segundo explica Paolo Destito, primeiro autor do traballo. Engade ademais que “con este novo método podemos seleccionar exclusivamente os dous fragmentos que se pretende fusionar, uníndoos entre si para xerar o produto da reacción química desexada”.

Aínda que o traballo está en fase de optimización, desde o CiQUS sinalan que as súas posibles aplicacións son múltiples. Outro dos doutorandos responsables do artigo, Helio Faustino, di: “Confiamos en que este descubrimento poida proporcionar unha ferramenta química moi poderosa para investigar a nivel molecular o funcionamento das células”. Na mesma liña fala José Couceiro, outro dos autores: “Podería chegar a utilizarse para producir de forma selectiva substancias bioactivas, ou fármacos, exclusivamente nos lugares onde deban actuar”.

Con todo, José Luis Mascareñas prefire a cautela. “Aínda queda moito por facer, seguimos traballando para optimizar a reacción e mellorar a súa eficiencia antes de poder demostrar a súa eficacia en sistemas vivos, pero non cabe dúbida de que os resultados son moi prometedores”, conclúe.